Opozycja podtrzymuje swoje poprawki do projektu zmian w ustawie o SN

Sejm ma się zająć projektem nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym na posiedzeniu w tym tygodniu. Pierwsze czytanie projektu wyznaczono na środę, 11 stycznia. Dostępnych już jest kilka opinii odnoszących się do tego projektu. Według Biura Analiz Sejmowych projekt można uznać za wykonujący prawo UE.

Projekt nowelizacji ustawy o SN, który PiS złożyło w Sejmie 13 grudnia ub. r., według autorów, ma wypełnić kluczowy "kamień milowy" dla odblokowania przez Komisję Europejską środków z KPO. Założenia projektu - jak informowano - były negocjowane podczas rozmów ministra ds. UE Szymona Szynkowskiego vel Sęka w Brukseli.

Zgodnie z projektem sprawy dyscyplinarne i immunitetowe sędziów miałby rozstrzygać Naczelny Sąd Administracyjny, a nie, jak obecnie, Izba Odpowiedzialność Zawodowej SN. Propozycja nowelizacji przewiduje też poszerzenie zakresu tzw. testu niezawisłości i bezstronności sędziego, który mogłaby inicjować nie tylko strona postępowania, ale także z urzędu sam sąd. Projekt uzupełnia także sposób badania bezstronności sędziego.

Projektem Sejm miał zająć się jeszcze w połowie grudnia ub. r., ale został on zdjęty z porządku obrad. Zapowiedziano jego konsultacje i prace nad projektem dwóch zespołów legislacyjnych: prezydenckiego oraz rządowego. O projekcie premier Mateusz Morawiecki dwukrotnie rozmawiał z politykami Solidarnej Polski, w tym ministrem sprawiedliwości, szefem SP Zbigniewem Ziobrą.

Ziobro wielokrotnie bardzo krytycznie wypowiadał się o projekcie, oświadczając, że resort sprawiedliwości i SP nie zaakceptują go w przedłożonej przez PiS formie. Jeżeli PiS nie dojdzie do porozumienia z SP w tej sprawie, może nie być większości niezbędnej do uchwalenia ustawy.

Kluby opozycyjne, które zadeklarowały wolę pracę nad projektem, jeszcze w grudniu przygotowały do niego daleko idące poprawki. Uzgodniły zarazem, że będą to poprawki popierane wspólnie przez kluby Koalicji Obywatelskiej, Lewicy, Koalicji Polskiej-PSL oraz koło Polski 2050.

Poseł Kropiwnicki powiedział PAP, że choć kwestia poprawek opozycyjnych została "zamrożona", gdy projekt został zdjęty z w grudniu z porządku obrad Sejmu, to nadal pozostają one aktualne i zostaną zgłoszone, jeśli rzeczywiście projekt trafi pod obrady.

Są to trzy zasadnicze poprawki. Po pierwsze - powierzenie spraw dyscyplinarnych sędziów Izbie Karnej Sądu Najwyższego. Po drugie - przywrócenie dawnego trybu wyboru Krajowej Rady Sądownictwa przez sędziów. Po trzecie - uchylenie tzw. ustawy kagańcowej.

Nowela ustawy o KRS z 8 grudnia 2017 r. (projekt złożył prezydent po tym jak zawetował poprzednią wersję ustawy) wprowadzała wybór 15 członków KRS-sędziów na wspólną czteroletnią kadencję przez Sejm; wcześniej wybierały ich środowiska sędziowskie. Izba uzyskała prawo wybierania ich większością 3/5 głosów - głosując na ustaloną przez sejmową komisję listę 15 kandydatów. Opozycja krytykowała taki tryb wyboru KRS przez Sejm jako niezgodny z konstytucją, a wyłonioną tak radę nazywała neo-KRS. Nie skorzystała też (poza klubem Kukiz'15) z wskazania swoich kandydatów do KRS. Wspólnie z organizacjami sędziowskimi zgłaszała natomiast projekty ustaw, zakładające zmianę trybu wyboru członków KRS.

Z kolei tzw. ustawa kagańcowa to nowelizacja Prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Sądzie Najwyższym, uchwalona 20 grudnia 2019 r. Wprowadza ona odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów za działania lub zaniechania mogące uniemożliwić lub istotnie utrudnić funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, za działania kwestionujące skuteczność powołania sędziego oraz za działalność publiczną niedającą się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Szef sejmowej komisji sprawiedliwości Marek Ast (PiS) zapowiedział, że po pierwszym czytaniu w najbliższym tygodniu projekt nowelizacji ustawy o SN trafi zapewne do dalszych prac w komisji sejmowej. Zaznaczył, że najprawdopodobniej posiedzenie tej komisji odbędzie się przed kolejnym posiedzeniem Sejmu, które jest wyznaczone na 25-26 stycznia. (PAP)

autor: Piotr Śmiłowicz

pś/ mok/